مهدی جلالی تهرانی- تصرف همزمان رمادی و پالمیرا، دو شهر مهم عراق و سوریه، بزرگترین قدرتنمایی دولت اسلامی داعش، از زمان بوجود آمدن این گروه محسوب میشود. این پیروزیها که در دو جبههی دور از هم و در دو جغرافیای مختلف صورت گرفت، درست چند روز پس از پیام صوتی ابوبکر البغدادی اتفاق افتاد. پیش از این پیام چندین ماه بود که از رهبر داعش خبری نبود. مقامات عراقی از جمله ژنرال سعد معان سخنگوی ارتش عراق گفته بودند که بغدادی در یک حمله هوایی به شدت زخمی شده است.
در این پیام صوتی، ابوبکر البغدادی از مسلمانان دعوت می کند که اسلحه بردارند و به مناطقی که تحت خلافت اوست هجرت کنند. او پیوستن به خلافت اسلامی را وظیفه هر مسلمانی میداند و میگوید «هیچ عذری برای هجرت نکردن به خلافت اسلامی پذیرفته نیست.»
نمایش قدرت داعش پس از این پیام باعث پیوستن نیروهای مختلف جهادی در کشورهای منطقه به این گروه شدهاست. در همین چند روز اخیر بسیاری از نیروهای طالبان در افغانستان با ابوبکر البغدادی بیعت کردند. دولت اسلامی همچنین مشغول جمعآوری نیرو از کشورهای آسیای میانه از جمله تاجیکستان است.
داعش در عراق ـ تصرف رمادی جان تازهای به کالبد این گروه داده است. داعش توانست با کمتر از دویست و پنجاه نیرو شهر را تصرف کند و حدود دوهزاروپانصد نیروی ارتش عراق را از این شهر فراری دهد. انبارهای مهمات شهر رمادی، نیازهای تسلیحاتی داعش را تا چندین ماه فراهم کردهاست. افزون بر این، دسترسی به بانکها منابع مالی زیادی را در اختیار این گروه گذاشته است. گفته میشود داعش بالغ بر دوازده میلیارد دلار پول در اختیار دارد.
داعش در سوریه ـ بیش از نیمی از خاک سوریه اکنون در اختیار داعش است. داعش همزمان با تصرف شهر پالمیرا توانست کنترل دو میدان گازی الهیل و الارک را در دست بگیرد. داعش همین طور توانست بزرگترین معدن فسفات سوریه (خنیفیس) را اشغال کند که منبع مهمی برای درآمدزایی این گروه محسوب میشود. اما نکتهی مهمتر این است که این گروه پس از تصرف شهر پالمیرا راه خود را به سوی دمشق گشودهاست. شاخهی دیگری از داعش نیز با جبههی النصره توانستهاند عملیات خود را در اردوگاه فلسطینی یرموک در جنوب دمشق گسترش بدهند.
حکومت دمشق اعلام کرده که بیش از پانزده حملهی هوایی علیه داعش در پالمیرا ترتیب دادهاست. اما بشار اسد نمیتواند در جنگ با داعش موفقیتی کسب کند. بشار اسد در چند جبهه مشغول جنگ است. هم باید با داعش بجنگد و هم با نیروهای اسلامگرایی که با حمایت ائتلاف جدید ترکیه و عربستان و قطر در شمال سوریه مشغول پیشروی به بندر لازقیه هستند. آنان نیز دمشق را هدف نهایی خود قرار دادهاند. به این ترتیب دمشق از چندین سو در معرض تهدید جدی است. علاوه بر این، اخبار از اختلافات شدید و چند دستگی میان سران ارتش و نیروهای امنیتی سوریه حکایت دارد.
داعش در عربستان ـ تا چند روز پیش گفته میشد که عربستان توانسته نیروهای داعش را در خاک خود سرکوب کند و این گروه خطری برای امنیت داخلی عربستان محسوب نمیشود. اما حملهی تروریستی به مسجد شیعیان در منطقهی قطیف عربستان سعودی، معادلات امنیتی را برای این کشور بهم زد. داعش در بیانیهای اعلام کرد که ابوعامر النجدی، یکی از اعضای این گروه که تصاویرش توسط این گروه منتشر شده و کمربند انفجاری داشت خود را میان نمازگزاران منفجر کرد.
داعش در این حمله در واقع با یک تیر دو نشان زد. هم شیعیان را هدف گرفت و هم عربستان را. اکنون که عربستان مشغول جنگ در خاک یمن است، از یک سو به شدت نسبت به امنیت داخلی خود و احتمال شورش شیعیان بیمناک است، و از سوی دیگر نمیخواهد به عملیات خود در منطقه، رنگ فرقهگرایی بزند. به همین جهت، همزاه با دیگر کشورهای عرب سنی، این اقدام تروریستی را شدیدا محکوم کرد. وزیر کشور عربستان آن را «فتنهانگیزی» خواند. این اتفاق نشان داد که عربستان نسبت به حملات تروریستی داعش آسیبپذیر است.
داعش در لبنان ـ چندین ماه است که داعش و جبهه النصره در ارتفاعات القلمون در جنوب سوریه و در مرز لبنان با ارتش سوریه و حزبالله لبنان درگیر جنگ است. این دو گروه همچنین توانستهاند به خاک لبنان نفوذ کرده و شهرک مرزی عرسال را اشغال کنند. اگرچه عرسال بطور کامل تصرف نشده، اما چند بار توسط این دو گروه دست به دست شدهاست. بخش بزرگی از افکار عمومی در لبنان ـ از جمله جریان المستقبل ـ همکاریهای نظامی حزبالله را با نیروهای اسد، تهدیدی برای امنیت داخلی لبنان میدانند. حسن نصرالله در همایش حزبالله گفت که دست خود را برای کمک و حفظ امنیت عرسال به سوی مردم آن جا دراز میکند.
داعش در ایران ـ آقای خامنهای در دانشگاه نظامی امام حسین گفت: «بنده خبرهایی دارم از اینکه دشمنان ما با همراهی برخی از مسئولان سفیه منطقهی خلیجفارس – نه همهشان، بعضی – درصدد هستند که جنگهای نیابتی را به مرزهای ایران بکشانند.» همچنین فرمانده نیروی زمینی ارتش به مناسبت سوم خرداد، روز فتح خرمشهر، در صحن علنی مجلس گفت:« نیروهای تکفیری و تروریستی در نزدیکی مرزهای ما هستند و در گذشته داعش برای ورود به ایران زاغه مهمات پیشبینی کرده بود.» شایعاتی نیز حاکی از دستگیری تعدادی از نیروهای داعش در شهرهای جنوبی ایران از جمله بوشهر میباشد. اما تاکنون هیچ منبع رسمی آن را تایید نکردهاست.
نکتهی حایز اهمیت این است که خطر داعش برای ایران الزاما به جنگهای متعارف و در مرزها محدود نمیشود. داعش میتواند به حملات تروریستی در شهرهای ایران و در مناطق پرجمعیت عمومی دست بزند. به نظر نمیرسد که رخنهی داعش به شهرهای ایران کار سختی باشد. سیستم امنیت شهری ایران بیشتر بر پایهی مسایل «منکراتی» ساخته شده تا جلوگیری از حملات تروریستی. به همین دلیل شهرهای ایران میتوانند به شدت آسیبپذیر باشند. به خاطر داریم که به گفته خود مقامات جمهوری اسلامی موساد توانست چندتن از دانشمندان هستهای ایران را ترور کند. این ترورها بصورت اهداف متحرک شکل گرفت که به یکی از سختترین عملیات تروریستی نیاز دارد.