این متن صرفا به آن دسته از مخالفان تحریم جمهوری اسلامی اشاره دارد که صدای بلندی دارند و تمرکز فعالیت‌شان بر روی دولت‌های خارجی است تا جمهوری اسلامی و تلاش می‌کنند با آنچه که جنگ/تروریسم اقتصادی می‌خوانند مبارزه کنند.
اگر قرار است فشار دولت‌های خارجی بر جمهوری اسلامی منجر به شرایط بهتری شود باید طی یک برنامه‌ریزی منسجم و هوشیارانه این اتفاق بیفتد. آنقدر باید ریزه‌کاری رعایت شود تا رنج مردم کاهش بیابد. در میان دولت‌های خارجی که می‌خواهند بر جمهوری اسلامی فشار وارد کنند، چنین سطحی از دقت و دلسوزی دیده نمی‌شود. ازسوی دیگر هنوز هیچ نظرسنجی معتبری نظر ایرانیان را برای انتخاب بین رنج جمهوری اسلامی و رنج تحریم‌های کنونی/آتی نپرسیده است. بنابراین کسی نمی‌تواند مدعی شود که ایرانیان کدام را ترجیح می‌دهند.
اما مخالفت با تحریم‌های اقتصادی از سوی آمریکا و دیگر کشورهای جهان علیه سیاست‌های جمهوری اسلامی مختص دوره ترامپ نیست. در دوره اوباما هم فعالان سیاسی-مدنی که در ابتدای متن به آنها اشاره شد، معتقد بودند تحریم‌ها باید برداشته شود. پرسش اصلی این نوشتار، از همین بخش از نیروهای مدنی و سیاسی است؛ استراتژی شما برای کاهش تنش‌ها و رسیدن به یک توافق عملی به سود مردم ایران چیست؟
اگر روند رفتار سیاسی این نیروها را مرور کنیم، در تمامی سال‌هایی که جمهوری اسلامی و مردم ایران به دلیل سیاست‌های هسته‌ای حکومت زیر فشار تحریم بودند، معتقد بودند تحریم‌ها ظالمانه بوده و باید بی قید و شرط حذف شوند بدون آنکه به رفتار و سیاست‌های تنش‌زای جمهوری اسلامی اشاره‌ای بکنند. در واقع، بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف آنها در این بود که نمی‌توانستند در عین مخالفت با تحریم‌ها، استراتژی مشخصی برای کاهش تنش‌ها و برقراری یک قرارداد صلح‌آمیز ارائه کنند. آنها صرفا با تحریم‌ها مخالف بودند بدون آنکه درک درستی از مناسبات جهانی داشته باشند و یا اینکه بتوانند تحلیل سیاسی‌شان را با واقعیت‌ها پیوند بزنند.
درنهایت، کشورهای ۱+۵ جمهوری اسلامی را چنان تحت فشار قرار دادند که مجبور به مذاکره شده و روند رسیدن به برجام آغاز شد. به محض پیشرفت گفتگوها و شتاب مذاکرات به سوی برجام، افرادی که توصیف کردم، مدافع برجام شدند درحالی‌که برجام نه‌تنها نتیجه منطقی مواضع سیاسی ایشان نبود بلکه اگر امور طبق خواسته آنها پیش رفته بود، هیچ تضمینی وجود نداشت که برجامی به وجود بیاید. آنها از برجام حمایت می‌کردند اما درباره روند رسیدن به برجام سکوت می‌کردند چرا که پذیرفتن مذاکرات ازسوی جمهوری اسلامی و حرکت به سمت برجام، از تونل وحشتناک تحریم‌ها به دست آمده بود؛ تحریم‌هایی که آنها مخالف آن بودند.
باآنکه برجام می‌توانست توافقی جامع باشد که مردم ایران از آن منتفع شوند اما در عمل منجر به تغییر رفتار جمهوری اسلامی نشد و سودی برای ایرانیان در برنداشت. هرچند تمرکز برجام روی مسائل هسته‌ای بود و جمهوری اسلامی به آن وفادار مانده بود اما تصمیم آمریکا برای نقض برجام و تلاش برای یک برجام مشابه، بار دیگر اشتباه گذشته را تکرار کرده است. برجام مشکلات عمده‌ای داشت؛ اولا قراردادی بود که هیچ نشانی از نقض حقوق بشر و آزادی‌های اساسی مردم ایران در آن وجود نداشت و ثانیا بیشتر قراردادی بود بین جمهوری اسلامی و حزب دموکرات آمریکا. دولت اوباما دچار دو اشتباه فاحش شد: نه‌تنها حقوق‌بشر و دموکراسی را از مذاکرات حذف کرد بلکه تصور می‌کرد بدون جلب حمایت جمهوری‌خواهان، که کاری دشوار و طاقت‌فرسا بود، می‌تواند به توافق باثباتی با جمهوری اسلامی برسد. نیروهای سیاسی-مدنی که توصیف شد نیز دچار همین اشتباه سهمگین هستند. آنها تصور می‌کنند بدون درنظرگرفتن خواسته‌های طرف آمریکایی و فشار بر جمهوری اسلامی برای تغییر رفتار و تنها با فشار بر دولت آمریکا می‌توانند تحریم‌ها را از بین ببرند. درحالی‌که، اگر به واقع به دنبال نتیجه عملی هستند می‌توانند درکنار انتقاد به تحریم‌ها، فعالانه علیه سیاست‌های تنش‌زای جمهوری اسلامی نیز مبارزه کنند. در واقع، این توهم است که بتوان یک طرفه از آمریکا خواست تحریم‌ها را لغو کند بدون آنکه از جمهوری اسلامی بخواهید که تغییر کند.
اما اشتباه دولت آمریکا چیست؟ بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف سیاست کنونی در فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی دقیقا همان نقطه‌ضعف دولت اوباما است: بی‌اعتنایی به نقض حقوق بشر در ایران. هیچ‌کدام از ۱۲ شرطی که پمپئو برای لغو تحریم‌ها قرار داده است، ارتباطی با حقوق بشر و دموکراسی در ایران ندارند. از آنجاکه جمهوری اسلامی حکومتی غیردموکراتیک بوده و نماینده مردم ایران نیست، بدون تردید حتی با وجود یک توافق جدید دست از تنش‌زایی در منطقه خاورمیانه و جهان برنخواهد داشت. اگر به‌جای آنکه بر سیاست‌های هسته‌ای و موشکی جمهوری اسلامی تمرکز شود، روی رعایت حقوق بشر و برداشتن موانع از مسیر رسیدن به یک حکومت دموکراتیک برنامه‌ریزی شود، حداقل بعد ازآنکه مردم فشار طاقت‌فرسا و بی‌امان حاصل از تحریم‌ها را تحمل کردند، از فواید مذاکرات احتمالی بهره‌مند شده و در مسیر رسیدن به یک حکومت دموکراتیک از کمک کشورهای دیگر بهره‌مند می‌شوند.
#اپوزیسیون #آمریکا #برجام #دیدگاهنو #حسینترکاشوند #جمهوریاسلامی
